Żywienie » Praktyczne żywienie

     

Zalecenia dotyczące żywienia dzieci zdrowych w wieku 1-3 lata (13 - 36 miesięcy), opracowane przez zespół ekspertów powołany przez konsultanta krajowego ds. pediatrii.

      Powołany przez Konsultanta Krajowego ds. Pediatrii Zespół Ekspertów obradował w dniu 19.09.2007. Celem spotkania było opracowanie, na podstawie przeglądu piśmiennictwa i zaleceń praktyk żywieniowych w innych krajach oraz zasad globalnych, zasad żywienia dzieci w wieku 13-36 miesięcy.

      Zalecenia mają na celu przedstawienie zasad prawidłowego żywienia dzieci w wieku
1 – 3 lata tak, by razem innymi ważnymi elementami kształtowania zdrowia i optymalnego rozwoju intelektualnego, zapewniały prawidłowe wzrastanie oraz zmniejszały ryzyko otyłości i niedożywienia. W szczególności, przestrzeganie tych zasad może, zgodnie z obecnym stanem wiedzy, zmniejszyć ryzyko choroby niedokrwiennej serca, cukrzycy typu 2 i otyłości.
Czytaj dalej -> ...

      Dieta dziecka w wieku 1-3 lat powinna być urozmaicona pod względem doboru produktów. Pełnowartościowy (dobowy) jadłospis powinien uwzględniać produkty z 5 grup żywności:
1- mięso, ryby, wędliny, jaja;
2- mleko i przetwory mleczne,
3 – warzywa i owoce,
4 – przetwory zbożowe,
5 – tłuszcze roślinne.

      Urozmaicanie jadłospisu oraz stopniowe wprowadzanie i przyzwyczajanie dziecka do nowych produktów jest konieczne do akceptacji szerokiego asortymentu produktów i potraw zapewniających optymalne pokrycie zapotrzebowania na wszystkie składniki odżywcze. Korzystne jest spożywanie w ciągu dnia przez dziecko 5 - 4 posiłków. Należy unikać podjadania między posiłkami oraz oglądania telewizji lub zabawy w czasie posiłków. Kierowanie się apetytem dziecka i jego aktywnością fizyczną najlepiej zapobiegają jego przekarmianiu lub niedożywieniu. Rozwój fizyczny dziecka powinien być oceniany na podstawie siatek rozwoju fizycznego, np. opracowanych przez WHO.

Uzasadnienie opracowania zaleceń żywieniowych

      Nadmierne spożycie energii, białka i tłuszczu, szczególnie tego, w którym przeważają nasycone kwasy tłuszczowe, sprzyja nieprawidłowemu podwyższeniu stężenia cholesterolu i – w połączeniu z nadmiernym spożywaniem energii oraz przy braku ćwiczeń fizycznych
– stanowi o zagrożeniu ujawnienia się w przyszłości chorób wieku dorosłego (choroba niedokrwienna serca), a wcześniej, może zwiększać ryzyko wystąpienia otyłości. Podobne zagrożenie dla ujawnienia się osteoporozy stwarza dieta powodująca niedobory zawartości wapnia.

      Z regulacją prawidłowego składu flory jelitowej oraz wpływem na regulacje innych funkcji przewodu pokarmowego, w tym funkcji motorycznych, wiąże się spożycie odpowiedniej ilości błonnika pokarmowego. Ważnym aspektem Zaleceń jest też zapobieganie takim skutkom nieprawidłowego żywienia jak niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza, co jest szczególnie ważne wobec ujemnego wpływu niedoboru żelaza na rozwój psychosomatyczny.

      Podstawą realizacji zasad Zaleceń jest dostępność pożywienia. Oznacza to, że zarówno w domu, jak również w warunkach opieki nad dzieckiem poza domem, konieczna jest taka organizacja posiłków, która zapewni jakościowo i ilościowo odpowiednią podaż pożywienia.

      Aby Zalecenia żywieniowe mogły odnieść spodziewany skutek, oprócz realizacji ich zasad, konieczne jest wpojenie dziecku zwyczaju codziennej aktywności fizycznej.

Ile dziecko potrzebuje energii i białka?

Dla prawidłowej konstrukcji Zaleceń, konieczne jest ustalenie podziału całkowitej energii na poszczególne składowe pożywienia: węglowodany i tłuszcze oraz ustalenie ilości podawanego białka. Zgodnie z raportem FAO/WHO/UNU z roku 2004 dzienne zapotrzebowanie energetyczne dla dzieci w wieku 2 – 3 lata, przy umiarkowanym wysiłku fizycznym wynosi, w odniesieniu do dziewcząt chłopców (tabela):

Dzienne zapotrzebowanie dziecka na energię:

	2 lata / kg masy ciała	3 lata / kg masy ciała	2 lata / dzień	3 lata / dzień
Chłopcy	82 kcal/kg (345 kJ/kg)	84 kcal/kg (350 kJ/kg)	950 kcal (4 MJ)	1125 kcal (4,7 MJ)
Dziewczęta	80 kcal/kg (335 kJ/kg)	81 kcal/kg (339 kJ/kg)	850 kcal (3,6 MJ)	1050 kcal (4,4 MJ)

      W odniesieniu do zapotrzebowania energetycznego przydatne jest określenie potrzeb energetycznych, bez uwzględnienia białka – tzw. energia pozabiałkowa – oraz, osobno, potrzeb dotyczących białka.

      Średnio – jak to wynika z tabeli - zalecana ilość energii pozabiałkowej dla dzieci w wieku 2 – 3 lata wynosi 80 kcal/kg/dzień.

      Rozkład podaży energii pozabiałkowej powinien wynosić:

• 60% - 65% z węglowodanów

  • z ograniczeniem podaży dodatkowego cukru do maksymalnie 20% całkowitej podaży energii, przy czym mniejsze ilości są rekomendowane, co oznacza w praktyce unikanie żywności i napojów dosładzanych

• 35% - 40% z tłuszczu

  • z ograniczeniem podaży tłuszczów zawierających nasycone kwasy tłuszczowe, kwasy tłuszczowe typu trans i cholesterol.

      Podaż białka w wieku 13 – 36 miesięcy powinna wynosić około 1 g/kg masy ciała.

Błonnik

      Zalecane spożycie błonnika pokarmowego powinno wynosić ok. 10 – 15 g/dzień (maksymalnie 19 g/dzień), co w praktyce oznacza spożywanie produktów z pełnego ziarna (grube kasze, razowe pieczywo), warzyw i owoców.

Wapń i witamina D

      W diecie dziecka w wieku 13 - 36 miesięcy koniecznie należy uwzględnić podaż wapnia i witaminy D. Zapotrzebowanie na wapń w tym okresie życia wynosi 800 - 1000 mg (co odpowiada 400 ml mleka i 150 g jogurtu i 30 g żółtego sera). Zapotrzebowanie na witaminę D₃ wynosi 400 j.m. dziennie.

Standardy żywienia w praktyce

Dekalog żywienia dzieci w wieku 1 – 3 lata:

1.	Należy codziennie spożywać pieczywo i przetwory zbożowe pochodzące z pełnego przemiału zbóż.
2	Należy spożywać codziennie produkty nabiałowe, takie jak mleko (w tym mleko modyfikowane przeznaczone dla dzieci w wieku poniemowlęcym), maślankę, kefir lub jogurt; dla dzieci powyżej 24 miesiąca życia ze zmniejszoną zawartością tłuszczu.
3.	Należy codziennie jeść warzywa (w tym warzywa strączkowe) i owoce.
4.	Chude mięso czerwone, w tym wędliny, powinny być spożywane nie częściej niż dwa – trzy razy w tygodniu, a jajka kurze w dni, w których nie jest spożywane mięso.
5.	Mięso drobiowe powinno być spożywane dwa – trzy razy w tygodniu, zawsze bez skóry.
6.	Wskazane jest spożywanie ryb, jeden - dwa razy w tygodniu.
7.	Posiłki powinny być przygotowywane z udziałem tłuszczy roślinnych (najlepiej oliwka z oliwek lub olej rzepakowy) z ograniczeniem tłuszczu zwierzęcego.
8.	Należy ograniczyć dodatek soli do potraw i produktów spożywczych.
9.	Należy ograniczyć spożywanie słodkich napojów i pić czystą wodę.
10.	Dziecko powinno codziennie ćwiczyć fizycznie, bawiąc się lub grając przez kilkadziesiąt minut, najlepiej na świeżym powietrzu.

Skład Zespołu Ekspertów

1. doc. dr hab. n. med. Anna Dobrzańska – konsultant krajowy ds. pediatrii; Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka, Instytut „Pomnik –Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

2. prof. dr hab. n. med. Mieczysława Czerwionka – Szafarska – Katedra i Klinika Pediatrii, Alergologii i Gastroenterologii Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, prezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci

3. prof. dr hab. Hanna Kunachowicz – Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa,

4. prof. dr hab. n. med. Janusz Książyk – Klinika Pediatrii Instytut „Pomnik –Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

5. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas – konsultant krajowy ds. medycyny rodzinnej,

6. prof. dr hab. n. med. Józef Ryżko – Klinika Gastroenterologii Hepatologii i Immunologii Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

7. prof. dr hab. n. med. Jerzy Socha – Przewodniczący Komisji Żywienia Dzieci i Młodzieży Komitetu Nauki o Żywieniu Człowieka PAN, Klinika Gastroenterologii Hepatologii i Immunologii Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

8. dr Anna Stolarczyk - Klinika Gastroenterologii Hepatologii i Immunologii Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

9. prof. dr hab. n. med. Hanna Szajewska – członek Komitetu Żywienia ESPGHAN, II Katedra Pediatrii, Akademia Medyczna w Warszawie

10. prof. dr hab. n. med. Krystyna Wąsowska – Królikowska – Klinika Alergologii, Gastroenterologii i Żywienia Dzieci Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

11. dr Halina Weker – Instytut Matki i Dziecka, Warszawa

Prześlij znajomym: